اسامي فوت شده‌هاي خرم‌آباد لرستان در مهرماه 1395

فاطمه زمان‌پور فرزند اسدالله (همسر صادق عسكري و خواهر مرحوم نورالله فروغي)
ماه‌طلعت منصفي فرزند عباس (همسر صادق‌خان جايدري)
محمد هادی‌زاده فرزند مهدی

کیانوش مرادی‌الوار فرزند مجید

هوشمند میخک ... علی‌یار

فرشاد گنجی‌قنبری ... نورعلی

محمد بهاروند ... میرولی

ساعدبانو شاهوردی ... غلام‌علی

گل‌آفتاب رشنو ... سلیمان

مستعلی زیدی‌نیا ... عوض‌علی

فاطمه کلندی ... عبده

شاپرور اسمعیل‌پوری ... شیخ حسین

محمود رشیدی ... شکر

حمید محمد‌خیری ... خیری

ملک‌زاده یوسف‌وند ... . عزیزالله

زهرا یاراحمدی ... عباس

جمشید میرزایی‌مهر ... حیدرخان

فریده عباسی‌چگنی ... صیدعباس

حسن نادی‌نیا ... عباس

ماه‌دولت گله‌دار ... غلامحسین

غلام پیریایی ... عباس

فاطمه حسینی‌وند ... قاسم

لیلا سروشه (ساكي) ... کریم

ایمان مرادی‌کمالوند ... حسین

احمد رستمی ... خسرو از طايفه رومياني

صاحب عرب‌زاده ... سید جواد (همسر مرحوم هادي شجاع‌چاغروند)

آهوگلی جودکی ... خداداد

اسفندیار نجفی‌نیا ... کاظم

همت‌علی فلاح‌زهابی ... یارعلی

تاجی خدیور ... محمد‌قلی

همیلا مدهنی ... موسی

غلام پاپی ... حسین

ضیافت بیچاری ... اسماعیل

ماپاره ناصرپور ... رضا

شاه‌سلطان سگوند ... علی‌مراد

موسی حسنوند فرزند ابراهیم

سید‌حسن حسینی‌مفرد فرزند سید‌غلام

یدالله گودین فرزند محمدولی

مختار دریکوندی فرزند آقابزرگ

علی‌رضا طرهانی‌فرد فرزند کاکه‌خان

سیدمحمد رشیدی فرزند سید علی‌کرم

علی حیدر فرهادپورسرناوه فرزند علی‌نور

حمید قیاسوند فرزند صید‌عزیز

ملوک امین‌ذبیحی فرزند علی‌اصغر

ماه‌سلطان شعری فرزند صفر

فریبا فرهمند فرزند علی

حسین انصاری‌نژاد فرزند میران

محمد مهرابی فرزند بابامراد

نقره اسدی‌نژاد فرزند آقا‌رضا

علی یوسفی‌قلایی فرزند علی‌رضا

علی پیرداده‌بیرانوند فرزند نوروز

پرور رحمانی‌چگنی فرزند علی‌محمد

احمد باقری فرزند مراد

تاج‌بانو بیرانوند فرزند خدارحم

چراغ‌علی نادری فرزند مرادی

محمدیاریان فرزند حسن

غزی‌خانم کرمی‌ذره فرزند کربلایی
تقی ایمانی فرزند محمدعلی

رضا ایمانی فرزند تقی

ماما مروتی فرزند خدامروت

القاص دریکوندی فرزند تقی
سلطنت اعظمي فرزند علي‌رضا (همسر پرويز اعظمي‌بيرانوند) - بروجرد

ماه‌دولت امانی‌کمالوند فرزند امان‌الله

گل‌اندام حاجری فرزند جمعه

سایه آریامنش فرزند رفعت

منیره زمانی فرزند حجت‌الله

پرویز دالوند فرزند علا

زیور میرزایی مقدم فرزند. علی احمد

ذلیخا بیرانوند فرزند ابراهیم

فاطمه دالوند فرزند عبدالله

تاج‌دولت رضایی فیلی فرزند علی

شاهی‌طلا محمدیان‌رک‌رک فرزند حسن

معصومه کولی‌وند فرزند یارمحمد

ربیه علیدادی‌راد فرزند منصور

سید موسوی‌السادات فرزند سیدعلی

سیروس طولابی فرزند عسگر

ایمان اسکندرزاده فرزند محمدحسین

حسین قدمی فرزند نصرت‌الله

علی‌نظر ملکی فرزند محمد

حسین سرابی فرزند رضا

شه‌بانو عبدیان‌ثابت فرزند کربلایی

مهناز پیری فرزند نورخدا

چلواری بیرانوند فرزند براربیگ

ربابه کدخدایی فرزند علی‌اکبر

الله‌کرم مرادی فرزند صیدمراد

حمیده زاری فرزند کسعلی

رضا فارابی فرزند الله‌کرم

شاپرور دریکوندی فرزند شاولی

صحرابک خدایی فرزند رستم‌بک

رحم‌خدا شیران فرزند محمد‌هادی

سید‌امین موسوی فرزند سیدرضا

لوکی‌خانم درویشانی فرزند محمود

گوطلا پاپی فرزند علی

محرم محمدی فرزند نجف‌قلی

ایوب محمدی فرزند علی‌اصغر

موسی حسنوند فرزند ابراهیم

سیدمحمد رشیدی فرزند سید محمدعلی

حسن بیرانوند فرزند کردکان

فرخ‌تاج نادمی‌چگنی فرزند برخوردار

مهدی باقری‌فرد فرزند نجف

بانو سگوند فرزند عبدالله

علی‌اکبر میربگ فرزند بابابگ

غلامحسین قیتانی فرزند محمد

علی‌حسین رحمتی فرزند جان‌امیر

رحمت‌الله دالوند فرزند مرادعلی

فرزانه دهقانی فرزند علی‌

حیدر ملکی‌چگنی فرزند میرکه

محمود رفیعی فرزند سلیمان

خاتون کهزادوند فرزند غلامحسین

کامران رحمانی‌دارامرود

پرور کیانی فرزند بابا

صید‌اسد محمودی‌افرینه فرزند شدید‌

تاج‌سلطان کیانی فرزند صید‌علی

 نادر بیرانوند فرزند محمود

شهرام سگوند فرزند کسمراد

قشنگ شش‌چگنی فرزند مهرعلی

خدارحم حسین‌پوری فرزند کاظم

 زیور شرفی فرزند شمس‌الله

 شوکت بیرانوند فرزند عزیز

پگاه الماسی‌بیرانوند فرزند جعفر

صدیقه عصاره فرزند حسین

 یوسف سگوند فرزند عیسی

پیمان محمدپور فرزند صید عیسی

حسین‌علی سپهوند فرزند ولی‌بک

 سلطنت‌خانم سالم‌دهقان فرزند حق‌مراد

جعفربگ دولتشاهی فرزند امید‌بگ

نصرت‌الله میرزایی فرزند پاپی‌مراد

حسین خورشیدوند فرزند سبزعلی

 كرم‌رضا بيرانوند فرزند تقي (مدير عامل باشگاه ياسين خرم‌آباد)

طاهره فائزي‌رازي- همسر مرحوم صادق نصيري مداح هيأت عزاداران درب دلاكان

محمدتقي دادفر فرزند رمضان سگوند

خبر: كيوان آقايي

شغل برجسته نوكري!

روزهای نخستی که به خرم‌آبادشناسی علاقه‌مند شدم، روزی سندی مشاهده نمودم که در آن شغل یکی از بزرگان شهر در عصر قاجار و آغاز دوره پهلوی را "نوکری" ذکر کرده بودند!

لذا از این موضوع متعجب شده و در این زمینه تحقیق و پرس و جو نمودم، متوجه شدم در آن دوران به افرادی که از حکومت حقوق و مواجب می‌گرفته‌اند، نوکر دولت می‌گفتند که به اختصار شغل "نوکری" ذکر می‌شده است!

جالب این که در آن زمان کمتر کسی از دربار قاجار و دستگاه حکام مواجب می‌گرفته زیرا این جماعت اکثرا اهل وصول مالیات و دریافت پول و رشوه از خلق بوده‌اند، لذا این موضوع می‌رساند مقام و مرتبه شخص دریافت کننده حقوق (نوکری) از نظر مشاغل اجتماعی بالا بوده است.

البته در اوایل دوره پهلوی با تشکیل ادارات در کشور، شغل نوکری ابتدا به "مستخدم" دولت و بعدها به "کارمند" تغییر عنوان داد

اما هنوز که هنوز است برخی از کارمندان، زمانی که از آن‌ها سوال می‌شود چکاره هستند؟

به کنایه پاسخ می‌دهند: نوکر دولت!

که این موضوع در حقیقت به پیشینه این شغل در ایران باز می‌گردد؛ یعنی زمانی که نام کارمند را "نوکری" دولت می‌گفتند.

جالب است بدانید دوره قاجار تعداد افرادی که در خرم‌آباد از حکومت مواجب می‌گرفتند، انگشت‌شمار بوده و هر کسی قادر به دریافت مواجب از حکومت نبوده است!

لذا چنان‌چه بین اسناد و مدارک قدیمی اجداد خود، با واژه "نوکری" به عنوان شغل در عصر قاجار مواجه شدید، ناراحت نشوید زیرا این منصب در حقیقت از رفیع‌ترین مشاغل اجتماعی در آن دوره به شمار رفته و معادل کارمند عالی‌رتبه دولت بوده است.

 ✍ رضا جایدری

4 دوره مهاجرت عمده به خرم‌آباد در يك قرن اخير

شهر خرم‌آباد ظرف يك قرن اخير، 4 دوره مهاجرپذیری و مهاجرفرستی بارز داشت.

تا قبل از دوران پهلوی، مهاجرپذیری این شهر بسیار کم بوده و به صورت موردی طی سالیان متمادی برخی تجار شهرهایی مانند دزفول یا بروجرد که اوضاع این شهر را برای تجارت خود مناسب‌تر می دیدند در این شهر ساکن شدند.

در این بین، برخی از عشایر کوچ‌رو نیز به دلایل مختلف از جمله اختلاف با ایل و طایفه، به شهر آمده و یک‌جانشینی پیشه کردند.

از آذر 1302 که حصر خرم‌آباد توسط عشایر پس از دو دهه به وسیله قوای لشکر غرب به سرکردگی امیراحمدی و شاه‌بختی پایان یافت، پس از تأمین امنیت توسط آن‌ها در خرم‌آباد و حومه آن، رفته رفته از سال 1303 مهاجرانی جدید از شهرهای مختلف وارد خرم‌آباد شدند.

بروجردی‌ها با مشاغلی چون زرگری، نانوایی سنگی و ... کم کم راسته بروجردی‌ها را در خرم‌آباد تشکیل دادند.

همچنین پس از تأسیس ادارات دولتي در خرم‌آباد، نیروهای غیربومی بسیاری بخصوص در اداره فرهنگ به عنوان معلم جذب شده و ساکن خرم‌آباد شدند.

پس از وقایع شهریور 1320 و اشغال کشورمان توسط متفقین و به دنبال آن، بروز قحطی و بیماری؛ دسته‌های دیگری از عشایر نیز کوچ‌روی را کنار نهاده و به خرم‌آباد آمدند. با تاسیس ادارات، به نیروی کار فراوان از رده‌های پایین تا بالای خدمتی نیازمند شده لذا شمار ديگري نيز به شهر مهاجرت كرده و روستاها را كه از نظر كشاورزي و دام‌پروري مثمر ثمر بودند رها كرده و به جاي توليدگري، به جمع مصرف كننده‌ها پيوستند.

اصلاحت ارضی در آغاز دهه 40 نیز باعث شد که بسیاری از خان‌زاده‌های نقاط مختلف لرستان که مالکیت عمده زمین‌های مناطق خویش را از دست داده بودند، همراه با اطرفيان خود روی به خرم‌آباد آورند.

تا این‌جا از آغاز صده اخیر، حدود هر دو دهه یک بار، یک مهاجرت عمده به خرم‌آباد انجام شد. جالب اين كه مهاجرت عمده بعدی (چهارم) نیز درست دو دهه بعد و پس از پیروزی انقلاب روی داد که با آغاز جنگ تحمیلی و نیز تغییرات در برخی نهادها در خرم‌آباد، اکثر نیروهای این نهادها از مهاجران به مرکز استان تامین نیرو شدند.

همین زمان، بسیاری از خرم‌آبادی‌های قدیمی به دلیل وقوع جنگ و آسیب‌های ناشی از آن از جمله بمباران‌های پیاپی؛ ترجیح دادند از این شهر که به مرز عراق نزدیک‌تر بود به سمت نقاط دورتر از مرز نظیر کرج و اصفهان یا خارج از کشور مهاجرت نمایند. عمده دلیل مهاجرت آن‌ها به خارج جهت ادامه تحصیل فرزندان‌شان بود زیرا در زمان جنگ تحمیلی بسیاری از دانشگاه‌های کشور تعطیل شدند.

در این زمان نیز با رفتن بسیاری از خرم‌آبادی‌های اصيل و قدیمی، مهاجرپذیری شهر باز هم بالا رفت و بسیاری روستاهای نقاط مختلف استان را که دچار مشکلاتی نظیر خشکسالی و نبود امکاناتی نظیر برق بودند، ترک گفته و به خرم‌آباد آمدند تا علاوه بر موارد فوق به امکانات بهداشتی و درمانی بهتر که در خرم‌آباد نسبت به محل سکونت قبلي آن‌ها وجود داشت، دست یابند.

  رضا جایدری

منبع: جلد اول كتاب خرم‌آبادشناسي، سيدفريد قاسمي