اسامي فوت شده‌هاي خرم‌آباد لرستان در شهريورماه 1395

تاج‌سلطان کیانی فرزند صید‌علی

صیداسد محمودی‌افرینه فرزند شدید

شهرام سگوند فرزند کَس‌مراد

نادر بیرانوند فرزند محمود

قشنگ شش‌چگنی ... مهرعلی

خدارحم حسین‌پوری ... کاظم

ربیع علیدادی‌راد .... منصور

خدیجه حسنوند .... عزیز

فتح‌الله شیروانی .... ساعد

طوطی ملکشاهی ... نورکه

عودعلی کردعلیوند ... صید‌علی

پیرمراد شیری‌هولاندشت ... سبزه

صدیقه ایازی ... آقافضل‌الله

افشین گرگی‌طلایی ... غلام‌عباس

حیدرقلی حسنوند ... علی‌صالح

کاظم‌خان عبادی‌زاده ... قاسم

خیرعلی قهرمانی‌نژاد ... حق‌علی

سیدمحمد رشیدی ... سید محمدعلی

فرخ‌تاج نادمی‌چگنی ... برخوردار

مهدی باقری‌فرد ... نجف

حسن بیرانوند ... گردکان

علی‌اکبر میر‌بگ ... بابا‌بگ

بانو سگوند ... عبدالله

غلام‌حسین قیتانی ... محمد

علی‌حسین رحمتی ... جان‌امیر

فرزانه دهقانی ... علی

رحمت‌الله دالوند ... مرادعلی

خاتون کهزادوند ... غلام‌حسین

قدرت‌الله بهرامی ... علی (دبير بازنشسته ادبيات مدارس خرم‌آباد)

محمود رفیعی ... سلیمان

حیدر ملکی‌چگنی ... میرکه

کامران رحمانی‌دارامرود ... ناصر
فريبرز ساكي فرزند محمد - برادر علي‌محمد ساكي شهردار فقيد خرم‌آباد (در همدان دفن شد)
سکینه پیرحیاتی ... قربان‌علی

امیر ایزدی‌فر ... نورالدین

کریم پیری‌چگنی ... غلام‌علی

فریده حسنوند ... روشن‌علی

علی‌خاص سوخته‌زاری ... موسی

محمد نظری‌میوله ... رحمان

طلا‌بانو امیری ... کبک‌علی

خیرالله غلامی‌یاراحمدی ... علی

سیده طاهریان‌فرد ... عین‌الله

خیربانو بارانی‌بیرانوند ... محمدولی

محمدتقی هادی‌راد ... عیسی

رضا دریکوند ... کمرخان

محمدحسن رحیمی‌سقایی ... منصور

طوبی شهرابی‌‌فراهانی ... حسین

امیرمحمد الماسیان ... اسحاق

شاهی نیاز‌پور ... رجب‌علی

عبدالرضا فرجی ... علی

مسلم حسنوند ... ملک‌نیاز

سید میرزا حسینی ... سید حسن

فاطمه یاراحمدی ... علی‌محمد

امین میرزاوند ... دوست‌مراد

سید غلام موسویان ... سید علی‌اکبر

امیرحسین سیف ... میثم

شوکت رحمان‌پور ... پاپی

احمدی بارانی‌بیرانوند ... پنج‌شنبه

سید محمد جواد زارع

ابراهیم حاتمی ... زرد‌علی

محمدتقی دادفر ... رمضان

اشرفی عالی‌نژادیان ... محمود

حسن سوری ... هوشنگ

صنم پیرحیاتی ... ابراهیم

معصومه مایلی ... غلام‌حسین (‌همسر اسفندیار ملایری - هنرمند)

عباس نورمحمدی ... خدانظر

بهزاد شمسی‌نژاد ... خنجر

علی‌بگ دلفان‌بیرانوند ... عبدل

عنبربانو نوری‌عالم ... محمد

مهین قاسمی ... سیف‌الله (در شهرستان اراک به خاک سپرده شد)

علی علی‌مرادی ... بگ‌مراد

سامان سوری ... عبدل‌مراد

کشور ولی‌زاده ... علی

علی‌محمد دهقانی‌علمی ... گل‌مراد

حسین اهتمام ... نعمت‌الله

تاج‌پری سگوند ... صیدمحمد

علی‌رضا ملکی ... عباس

علی‌قدم محمدی ... احمد

بارونی ملکی‌چگنی ... اسد

علی‌رضا امرایی ... مهرداد

جعفر موحدی ... امیر

علی‌پناه نوری ... علی‌مراد

صمد قربان‌محمدی ... احمد

آغابانو گودرزی ... اسماعیل

سعید حمید‌زاده ... عبدالحمید

محمد شریفی ... محمدحسن

سکینه پیرحیاتی ... قربان‌علی

میلاد جعفر‌زاده ... علی

امیر ایزدی‌فر ... نورالدین

سعید مرادیان‌کنگاوری فرزند مراد
پاپي‌علي روانمرد - بروجرد
عبدالحسين (شاپور) مقصودي - بروجرد
حجت‌الله کمالی‌چراغ فرزند علی‌اکبر

کلاس نوری فرزند قاسم‌علی

محسن كدخدايي فرزند جواد - خارج از كشور به رحمت ايزدي پيوست
گل‌شاد بیرانوند ... علی‌محمد

ناز‌بانو جانی‌جودکی ... زینعلی

محمد سوخته‌زاری ... احمدشا

خانم‌آغا عموزاده ... عمو

ابریشم شمس‌بیرانوند ... همت

امیدعلی سبزوار ... قربان‌علی

حاجی بیرانوند ... خطران

هوشنگ مرادی‌میر ... شیخ عباس

مصدق فرهادی ... محمدحسین

جلال گودرزی ... صید بزرگ

صنم حیدری ... عباس

نازار بیرانوند ... مهدی

روح‌الله عسکری ... صید شکرالله

محمدعلی ممساران ... بیگ‌شیر

زینب حیدری ... ابراهیم

بتول نقدی ... ابدال

طهماسب بدری‌شاهیوند ... احمد

میرزا‌خان کرمی‌پورحسنوند ... چهارشنبه

سبز‌مراد بهاروند ... گازر

محسن سیاح‌پور ... محمد‌عیدی

اسدالله معتمدی ... روسی

امیررضا بیرانوند ... خیرالله

مریم مهرابی‌فرد ... احمد

ناز‌ماه‌طلا سگوند ... کرم‌الله

نصرالله کشوری ... منصور

برخوردار ذوالفقاریان ... ذوالفقار

بهروز مولایی ... خداداد

حیدر حیدری ... فرخ

احمدعلی داشادیان ... یاسم

علی‌محمد باباعلی ... محمد

تقی مستی‌شاهیوند ... علی

سکینه ساکی ... حسن

پاپی‌احمد موید ... حاجی‌علی

باباجان طهماسبی ... جهاندار

علی‌آقا هرسینی ... علی‌مراد

دوست‌علی آزادی ... ابراهیم

کشور امیری ... یارولی

علی‌الله شریفی‌بیرانوند ... اسماعیل

فاطمه فرهادی ... حاتم

محمدرضا عطايي فرزند ابراهيم

سيده فريده قاضي‌سعيد فرزند سيد محمود- همسر محسن (هوشنگ) ماسوري رئيس اسبق تربيت بدني آموزش و پرورش لرستان

نازار هاشمی فرزند مراد

خسرو بهرامی‌کرمانی فرزند عباس

دوستی رحمی فرزند عبدالله

محمدرضا علی‌پور چگنی فرزند عبدعلی

خدارحم شاهیوندی ... کرم‌علی

صدیقه قلی‌زاده ... حسین

ابراهیم سبزوار ... خان‌بابا

قمرتاج سلاح‌برزین ... اسدالله

راضیه میر‌دریکوندی ... محمدعلی

اعظم درویشی ... علی‌حسین

گنج‌علی رحیم‌زاده ... محمدرحیم

علی‌خاص قاسم‌پور گاوکش ... شاوردی

هادی سیاهپور ... شیرعلی

لیلا شاهیوند ... حسین‌رضا

حمزه سپهوند ... مهرعلی

مرادعلی گنجی‌پور ... ولی

خان‌زاده عسگریان‌خرم‌آباد ... شیرعلی

صمد محمدپور ... ایمان‌قلی

علی کشوری ... روزه

حسین رضایی‌راد ... میررضا

حمیده دهقانی ... لطف‌علی

والیه آقابیگی‌چگنی ... علی‌مراد

محمد‌صالح بیرانوند ... مهران

زهرا دریکوندی ... علی‌جان

حیات‌قلی ایهاوندی ... کوچک‌علی

فاطمه شمس‌الدین‌مقدم ... بختیار

حسین پرندین ... کبک‌علی

علی‌اصغر اخلاقی ... صادق

علی‌راست حسنوند ... علی‌عسگر

روحی نجفی ... هدایت‌الله

جمیله اسدی‌میرزاآباد ... مرادعلی

داود سپهوند ... حسن

ذبیح‌الله کرمی‌میری ... کرم‌الله

علی رحیمی ... عادل

لیلا وفایی‌نژاد ... نورمحمد

علی جوکار ... خدارحم

ابدالی رشنو ... والی

مرضیه عالیخانی ... غلامرضا

فاطمه عالیخانی ... ان‌شاءالله

مرتضی حسین‌پور ... محمد رضا

مریم مهرابی‌فرد ... احمد

حسین رضایی‌کمالوند ... غلامرضا

ماه‌طلا سگوند ... کرم‌الله

نصرالله کشوری ... منصور

اكبر پيك فرزند علي‌داد از طايفه چگني و بازنشسته دانشگاه علوم پزشكي

عوض‌علي خدايي‌مقدم فرزند علي‌رحم - بر اثر سانحه تصادف درگذشت - قبرستان فلك‌الدين خرم‌آباد

مرضيه سماعيل‌وند فرزند علي‌رضا - بر اثر سانحه تصادف درگذشت - قبرستان فلك‌الدين خرم‌آباد

محمد مشعلي (محمدي‌زاده) فرزند كرم‌رضا - بر اثر سانحه تصادف درگذشت - قبرستان فلك‌الدين خرم‌آباد

هانيه مشعلي (محمدي‌زاده) فرزند محمد - بر اثر سانحه تصادف درگذشت - قبرستان فلك‌الدين خرم‌آباد

اميرعلي مشعلي (محمدي‌زاده) فرزند محمد - بر اثر سانحه تصادف درگذشت - قبرستان فلك‌الدين خرم‌آباد

برخوردار ذوالفقاری فرزند ذوالفقار از طایفه شرف‌بک بیرانوند

سعيد روزبهاني‌ارجمندي فرزند ولي - بروجرد

طيبه (ثريا) تلگرافي فرزند محمدعلي - همسر سيف‌الله حسامي

رباب گوهري فرزند كريم - همسر رحيم گوهري

خبر: كيوان آقايي

تاریخ تأسیس محلات جدید خرم‌آباد

تا قبل از دوره پهلوی، خرم‌آباد به دو محله بزرگ پشت بازار و درب دلاکان تقسیم می‌شد که برخی محلات کوچک‌تر نیز تابع این دو محله و زیر مجموعه آن‌ها محسوب می‌شدند.

مثلاً محلات زید بن علی، بازار و گرداب تابع پشت بازار و محلات درب باباطاهر، حکیم‌آباد و کوی کلیمی‌ها (یهودیان) تابع دلاکی بودند.

در سال 1261 "محسن میرزا مظفرالملک" حاکم خرم‌آباد تلاش زیادی کرد تا بزرگان شهر راغب شوند آن سوی پل صفوی و در محل کنونی بیمارستان شهید رحیمی و کوچه ارزاق که آن موقع بیرون شهر و بخش شرقی رودخانه گلال بودند، ساخت و ساز نمایند بلکه از تراکم جمعیت در دامنه سفیدکوه کاسته شود (به همین خاطر این منطقه به محسنیه نیز معروف بود) اما یک سال بعد با رفتن او، عده کمی که آنجا خانه ساختند به دلیل ناامنی دوباره به بخش غربی رودخانه بازگشته و خانه‌ها به مرور زمان خرابه شدند.

البته پس از حضور نظامیان ارتشی در خرم‌آباد و از سال 1303 این طرح دوباره در دستور کار قرار گرفت و از آنجا که این محدوده در مسیر شمشیرآباد (کاسپاریان) که محل تردد خودروها از سال 1307 شد، رفته‌رفته علاوه بر مغازه‌ها و مسافرخانه‌ها و با مهاجرت برخی غیربومی‌ها به این دیار از دهه 20 خیابان‌های مولوی و وصال نیز به حالت مسکونی درآمدند.

با روی کار آمدن سلسله پهلوی تأسیس ادارات در خرم‌آباد، خیابان سپه از کنار قلعه فلک‌الافلاک به سمت سبزه‌میدان طراحی و معبر این مسیر با عبور از میان مسجد جامع قدیمی شهر، تعریض گردید.

سبزه‌میدان سال 1307 ایجاد شد و با از بین بردن برخی باغ‌های منطقه باغ فیض در شمال سبزه‌میدان، در سال‌های نخست دهه 1310 ساخت و سازها به سمت چهارراه بانک کنونی آغاز شد و ساختمان فرمانداری که بعدها (از سال 1352) استانداری لرستان شد نیز 1312 به بهره‌برداری رسید.

لذا در اواخر حکمت رضاشاه مصادف با سال‌های پایانی دهه 1310 محله چهارراه بانک شکل گرفت و در همان سال‌ها ساخت و سازها به سمت "گل زرد" یا محله شهدای کنونی رونق گرفت و ساختمان‌های اطراف خیابان بین چهارراه بانک و میدان شهدا در حدود سال 1320 تکمیل شده و روند تکمیل به سمت چهارراه فرهنگ که پیش‌تر بنای چند مدرسه در آنجا و منوچهرآباد شکل گرفته بود، آغاز شد.

از طرفی با افتتاح پل حاجی در سال 1334 باغ‌ها و زمین‌های زراعی منطقه علوی و چال میرحسین در سال‌های پایانی دهه 1330 از بین رفت و منازل مسکونی تا پایان دهه 40 به حدود میدان امام و در اواخر این دهه به سمت شقایق تقریباً تکمیل شد.

با افتتاح پل شهدا در سال 1342 نیز ساخت و سازها اندکی که در محله کنونی مطهری از دهه 30 آغاز شده بود، افزایش یافت و این محله نیز تا پایان دهه 1340 تقریباً تا حدود سرچشمه کنونی تکمیل شد.

لازم به ذکر است در این محدوده ساختمان بهداری لشکر در محل دانشگاه علوم پزشکی لرستان دهه 1310 ساخته شده است و چند ساختمان مرشدیان نیز اواخر دهه 20 در خیابان معلم (سازمان) ساخته شد که از اوایل دهه 40 یکی از آن‌ها به ساختمان ساواک تبدیل شد (به همین دلیل به این خیابان سازمان می‌گفتند که برگرفته از نام سازمان اطلاعات و امنیت بود و در دهه 50 به خیابان ورزشگاه و نزدیکی باغ کشاورزی منتقل شد).

از سال 1348 کار ساخت و ساز در قاضی‌آباد شروع شد كه تا پایان دهه 60 این محله و کوی فلسطین گسترش یافتند.

محله بیمارستان نیز از سال 1350 با ساخت بیمارستان 150 تختخوابی (شهدای عشایر کنونی) پایه‌گذاری شد و در اوایل دهه 60 به سمت شیرخوارگاه و کیو گسترش یافت.

افتتاح پل انقلاب در حدود سال 1370 نقش مهمی در توسعه این مناطق و افزایش جمعیت آن داشت؛ البته منازل سازمانی جنوب شرقی میدان کیو سال 1355 هم‌زمان با ساخت دریاچه کیو به اتمام رسیدند.

سپس از اواخر دهه 60 ساخت و سارها در محدوده فاز یک به سمت دره گرم شروع شد و اواخر دهه 70 به نقاط دورتر گسترش یافت.

پژوهش: رضا جايدري/ کانال خرموا

 

 محلات پشت بازار (سمت راست) و دلاکی (بخش نارنجی سمت چپ) خرم‌آباد از فراز قلعه فلک‌الافلاک- در اوایل دهه 60

عکس از آرشیو: ساسان والی‌زاده

خداحافظ رسانه و سلام زندگي!

از 13 شهريور براي هميشه از قيد دشواري‌هاي خبرنگاري و متعلقات آن آزاد شدم، 13 هميشه هم بد و نحث نيست!

ديگر نيازي نيست دو روزي يك‌بار فرصت چند ساعت خواب پيدا كرده، تا صبح بنشينم و اخبار و مطالب ارسالي را از نظر تايپي، محتوايي و حقوقي بازبيني كنم!

ديگر با خيال راحت مي‌توانم روزي 3 وعده غذا صبح، ظهر و شب بخورم و ناچار نيستم به دليل گرفتاري رسانه‌اي يا استرس، نهار را ساعت 18 عصر و شام را ساعت 3 بامداد جلوي كامپيوتر بخورم!

ديگر استرس اين كه تلفنم به صدا درآيد و تهديد جديدي براي شكايت در دادگاه مطرح شود يا گلايه‌هايي كه حتي نزديك‌ترين دوستانم به خاطر انتشار مطالبي در سايت، رفاقت چند ساله‌مان را بر هم بزنند، ندارم!

حالا مي‌توانم دست فرزندم را بگيرم و هر روز او را به پارك نزديك منزل‌مان ببرم تا بازي كند و من از تماشاي بازي كردن او لذت ببرم. مي‌توانم یک لیوان چای در دست گرفته و با آرامش و لذت کتاب بخوانم. فرصت پیدا می‌کنم پس از ماه‌ها به مسافرت بروم! حتی می‌توانم سرم را ساعتی در گوشی تلفن کرده و ببینم در كانال‌ها، گروه‌ها، سایت‌ها و خبرگزاری‌ها چه خبر است!

چه دلنشين و لذتبخش است دوري از كاري پراسترس و پرآشوب، به‌خصوص وقتي كسي قدر تو را نمي‌داند و براي خوب كار كردنت ارزشي قائل نيست! اصلاً دوري از فضاي رسانه‌اي استان و شهري كه فرقي بين كار خوب و بد نمي‌گذارند، بهترين و ارجح‌ترين تصميم است.

خداوند به دوست و برادر عزيزم "عبدالرضا قاسمي" اجر و صبر بدهد كه بالاخره هفته قبل، با جدايي من از پايگاه خبري يافته كنار آمد؛ اما اينك ناچار است باري را كه من طي چند سال به دوش کشیدم را تحمل نمايد.

ما كه براي هميشه رفتيم، خداحافظ رسانه و سلام بر زندگي!

لرستاني‌ها همواره از نمايندگان درخواست شخصي داشته‌اند نه مطالبات جمعي

بيش از يك سده از تشكيل اولين مجلس شوراي ملي مي‌گذرد و قبل از انقلاب 24 دوره انتخابات مجلس شوراي ملي برگزار شد.

با وقوع انقلاب اسلامي اين روند پارلماني با تغيير نام به مجلس شوراي اسلامي همچنان تداوم دارد‌. قطعاً بررسي تمامي اسناد و مستندات موجود روند نظام پارلماني در سطح استان لرستان در عصر پهلوي دوم در اين نوشتار نمي‌گنجد، لذا نگاهي گذرا و از منظر جامعه‌شناسي تاريخي به آْن انداخته مي‌شود.

شايد ريشه‌هاي تاريخي بسياري از مشكلات فعلي مردم لرستان در فرايند انتخاب نمايندگان تا حدودي مبرز گردد. به عنوان يك لرستاني اگر مدعي باشيم كه به دور از تعصبات قومي و يا بي‌طرفانه به نگارش اقدام كرده‌ايم، نه با مردم بلكه با خود هم صادق نبوده‌ايم!

مسائل ارزشي، خواه ناخواه نويسندگان را متاثر مي‌كند، اما كم‌تر تاثير‌پذيري و قضاوت ارزشي نكردن تا حد ممكن و يا به دور از هر گونه قصد و غرضي نوشتن، امري پسنديده است.

با انتقال قدرت از خاندان قاجار به پهلوي و قدرت‌يابي رضاخان، اگر چه در راستاي ايجاد دولت مدرن، طرح يك‌پارچه‌سازي و تمركز‌گرايي در استان لرستان و اسكان عشاير تا حدودي قدرت خوانين و افراد صاحب شوكت را كاهش داد، اما با خروج وي از كشور و در عصر پهلوي دوم، خصوصاً در فاصله سال‌هاي 1320 تا 1332 كه دوره‌ي بي‌ثباتي سياسي و چندگانگي قدرت سياسي در كشور ايران بود‌، مجدداً بسياري از نيروهاي با‌نفوذي كه به حاشيه رانده شده بودند، فرصت بازيابي و تجديد قوا پيدا نمودند.

آن‌چه قابل تامل است انتخاب اكثريتي نمايندگان مردمي از طبقه اشراف و خوانين و افراد طبقات فوقاني در بين لر و لك ساكن در استان لرستان مي‌باشد.

در واقع تا قبل از دهه‌ي 40 همچنان طبقات متوسط سنتي و فوقاني بر تمامي شئون سياسي و اجتماعي استان سيطره داشتند‌. يعني طبقه متوسط جديد به شكل منسجم وجود نداشت و روند نوسازي در عصر پهلوي‌ها تا قبل از دهه‌ي 40 نتوانست مناسبات قدرت را با همه‌ي فراز و نشيب‌هاي خود متحول كند و باز شاهد انتخاب افراد طبقات فوقاني براي امر نمايندگي بوديم.

اگر چه اصلاحات چند‌گانه پهلوي دوم از آغاز دهه‌ي 40 به بعد، تا حدودي قدرت طبقات متوسط سنتي و فوقاني ملاكين را كاهش داد و براي كاهش قدرت آنان و اعمال نفوذ خود بر جامعه بود، اما با توجه به بافت تاريخي قوميتي و نگرش‌هاي محلي مردم لرستان و عدم شكل‌گيري طبقه متوسط جديد به تمام معناي كلمه و نفوذ نهادينه شده اشراف محلي و ... باز شاهد دگرگوني سياسي‌– اجتماعي در سطح مديريتي نبوديم.

به طور كلي چند ويژگي درباره ساخت سياسي و اجتماعي استان لرستان در فرايند پارلماني در قبل از انقلاب وجود دارد كه داراي اشتراكات و افتراقات قابل تاملي هستند. شايد بتوان ريشه‌ي بسياري از معضلات گوناگون فعلي را دريافت‌: درخواست‌هاي مردم در قالب عرايض به نمايندگان قبل از انقلاب داراي ويژگي‌هايي هستند كه مي‌توان بر اساس آن‌ها تفاوت‌هاي آن را با روزگار فعلي دريافت:

1. با بررسي اسناد عريضه‌هاي مردم لرستان در عصر پهلوي دوم يك پژوهشگر متوجه مي‌شود چرا همواره لرستاني‌ها درخواست فشخصي به وكلاي خود داشته‌اند و مسائل مبتلا بدان بيشتر فردي است تا گروهي؟

2. چرا قبل از انقلاب شاهد انتخاب يك نفر براي چندين دوره نمايندگي مجلس شوراي ملي هستيم‌؟

3. مبناي انتخاب نمايندگان در عصر پهلوي دوم بر چه اصولي استوار بوده است‌؟ (نگاه قوميتي و در نظر گرفتن منافع فردي و ...)

در اين‌جا اگر چه نگاهي گذارا به سال‌هاي قبل از 1320 نيز شده اما عصر پهلوي دوم بيشتر مد نظر است تا زمان فعلي‌.

با توجه به اقتصاد كشاورزي مردم لرستان در قبل از انقلاب و نقش بارز املاك در تعيين مناسبات قدرت شاهد شكل‌گيري طبقه متمول ملاكين و نفوذ آنان در ساختار بوروكراسي دولتي هستيم‌. بررسي اسناد عريضه‌هاي چندين دوره مجلس شوراي ملي نشان مي‌دهد كه بيشترين مطالبات مردمي شكايت از ساختار بوروكراسي دولتي يعني ضعف دستگاه قضايي و اداري و امنيتي (نظامي‌)،رتبه اول را دارد، چرا كه طبقه فرودستان براي احقاق حقوق خود با توجه به نظام طبقاتي حاكم و اعمال نفوذ توانمندان بر سيستم بوروكراسي حاكم مرتب به وكلاي خود براي رفع تظلم پناه مي‌بردند‌.

رتبه‌ي دوم را سلب امنيت اجتماعي، زورگويي و دست‌اندازي به اموال ديگران به خود اختصاص داده است‌.

رتبه‌ي سوم عرايض مردمي به اختلافات ارضي و دست‌اندازي به املاك از سوي افراد با نفوذتر و بي‌اثر شدن شكايات در سطح دستگاه‌هاي ذي‌ربط لرستان بوده است‌. اين امر بيانگر نقش حياتي املاك در معيشت و معياري براي دست يافتن به قدرت و ثروت بوده است‌.

ساير موارد در درجات بعدي اهميت هستند. فساد رايج در سيستم اداري و اعمال نفوذ افراد صاحب شوكت و قدرت در تغيير راي به سود خود و نظام رانتي حاكم، باعث شكل‌گيري نوعي بدبيني دست كم در سطح عوام بوده است‌. بيشترين دغدغه نمايندگام مردم لرستان در دوره‌هاي قبل از انقلاب شكايت از عدم پي‌گيري مناسب مسائل حقوقي آنان بود. به عنوان نمونه 76 سند عريضه‌هاي مردم لرستان به نمايندگان خود از مجالس هفدهم به بعد به صورت جدولي ارائه مي‌گردد تا اين واقعيات بيش‌تر مبرز گردد:

 

جنسیت زن	جنسیت مرد	تعداد	موضوع
3 زن	20 مرد	23	ضعف دستگاه قضایی، اداری، نظامی
2 زن	19 مرد	21	زورگویی و چپاول و ناامنی اجتماعی
1 زن	13 مرد	14	اختلاف‌های ارضی و نزاع‌های محلی
-	3 مرد	3	تهاجم به حریم خانواده و تخفیف جرم
1 زن	6 مرد	7	کلاه‌برداری
3 زن	5 مرد	8	متفرقه

 

اينك در قالب 3 پرسش اصلي مي‌كوشيم به پاسخ‌گويي آن‌ها بپردازيم:

1- قبل از انقلاب اسلامي طي 24 دوره برپايي مجلس شوراي ملي شاهد انتخاب چند باره يك نفر براي مجلس شوراي ملي هستيم. علت آن چيست؟

2- چرا مطالبات مردمي بيش‌تر فردي است و تبعات آن چه مي‌تواند باشد؟

3- نگرش قوميتي و نوع انتخاب مردم به چه ميزان عدم حل مشكلات آنان دخيل بوده است؟

براي پاسخ‌گويي به اين سوالات ساخت اجتماعي قوميتي مردم لرستان و نظام طبقاتي حاكم و پايگاه اجتماعي قوي‌تر افراد از طبقه اشراف و صاحب شوكت و بهره‌مندي آنان از منابع ثروت، قدرت و ... مي‌تواند مفرضي قابل طرح باشد‌. يعني قدرت فئودال‌هاي محلي (خوانين) هنوز با همه‌ي تغييرات اجتماعي و روند نوسازي پياده شده پابرجا بود و مردم به آنان سر‌سپردگي داشتند‌.

اين‌جا قصد نقد و بررسي عملكرد كاري نمايندگان مردمي نيست، بيشتر ساختار حاكم و فضاي ذهني و عيني مردمي و دغدغه‌هاي اجتماعي آنان مطرح است‌.

كما‌بيش مستحضر هستيد بسياري از نمايندگان مردمي از محبوبيت در‌خور توجهي برخوردار بودند و شايد با رضايت مردم انتخاب مجدد مي‌شدند و يا شايد نوع نگرش حاكم بر آن دوره اين را ايجاب مي‌كرد‌. هدف تشريح فضاي اجتماعي و سياسي و تامل در آن از منظر جامعه‌شناسي تاريخي به دور از تعصب قوميتي براي شناخت منشأ مشكلات فعلي مي‌باشد.

به هر حال در عصر پهلوي دوم شاهد انتخاب وكلاي مردمي لرستان از بين افراد‌ي هستيم كه از خانواده و يا خاندان شاخصي بوده‌اند و در هنگام برخورد و تضاد منافع عوام با افراد دارنده قدرت و ثروت و ارجاع آن به نهادهاي ذي‌ربط شاهد نارضايتي آنان از حل مشكلات هستيم‌.

اين كه نمايندگان كه خود از بين افراد صاحب نفوذ بوده‌اند چقدر مي‌توانستند مطالبات فرودستان را پي‌گيري كنند با توجه به سيستم ادراي حاكم و سيطره زورمندان بدان‌ها ا حكايتي است جدا، اما نمي‌توان بي‌تفاوت از هزاران عريضه مردمي كه خواهان رفع تظلم از خود شده‌اند و اكثر طرف دعوي آن‌ها افراد توانمند بوده‌اند گذشت. چرا اين افراد به راحتي با پرداخت رشوه و پول و تباني مي‌توانستند راي را به سود خود تغيير دهند؟!

در شرايط عادي افراد از خانواده‌هاي متمول اقبال بيش‌تري با امكانات خاص خود داشته‌اند و يا نگرش‌هاي قوميتي و رابطه ارباب و رعيتي در آن دخيل بوده است؟

آيا انتخابات بيش‌تر فرماليسم بوده و افراد به صورت كمي مشاركت داشته‌اند؟

فساد رايج در ساختار اداري و قضايي لرستان بي‌شك مولد مواردي بود كه بدان اشاره شد‌.

طبقات فرودست لرستان همواره از حل عادلانه مناقشات حقوقي خود در برابر طرف خود كه شرايطي بهتر از لحاظ مالي و پايگاه اجتماعي داشته است شكايت داشته‌اند و سلامت دستگاه قضايي و اداري و يا فساد رايج در آن امري است كه بخشي محصول فضاي كلي حاكم بر كشور بوده است؛ اما بخش عمده‌ي آن محصول ساخت اجتماعي وسياسي قوميتي استان و شرايط فرهنگي آن است‌.

مردمي كه بيشتر پي‌گير مطالبات فردي هستند چگونه مي‌توانند با همبستگي اجتماعي خود براي حل بنيادي آن اقدام نمايند؟ قطعاً مطالبات وقتي به شكل گروهي مطرح شود انعكاس بيشتري دارد و تاثرات آن بسيار بيشتر است‌.

به طور كلي مردم لرستان همواره به صورت فردي درخواست و عريضه به نمايندگان خود داشته‌اند و محتواي آن مشكلات شخصي است و به ندرت مواردي يافت مي‌شود كه درخواست عمراني و كلي براي يك شهر داشته باشند! امري كه تا به امروز نيز شاهد تداوم آن هستيم‌!

ملاك انتخاب بيش‌تر بر پايه نگرش‌هاي قوميتي بوده و افراد داراي شرايط اقتصادي بهتر و يا نفوذ اجتماعي و سياسي به راحتي به مجلس راه يافته‌اند و ملاك توانمندي فردي و نگاه عمومي داشتن نبوده است‌.

شايد در آن دوره سطح انتظارات اجتماعي و آگاهي سياسي و اجتماعي به پايه امروز استان نرسيده بود اما مطالبات از سنخ مشكلات بيكاري و معيشتي و اقتصادي نيست! بيشتر اختلافات ارضي و يا فساد اداري است و اين جاي تامل دارد كه قوم لر به چه ميزان نيازمند است تا ريشه عدم توسعه‌يافتگي‌ها را دريابد و به راه حل عقلاني برسد.

مادامي كه مطالبات فردي بين اجتماع در برخورد با نمايندگان مجلس مطرح است كه منشا آن نياز است، تغيير نوع نگر‌ش از فردي به شهروندي و از پراكندگي به همبستگي اجتماعي، مي‌تواند راه حلي كارساز باشد‌.

قبل از انقلاب سنخ مطالبات مردمي پيرامون مشكلات و مسائل فعلي نبوده است. يعني اكنون با توجه به انبوه تحصيل‌كردگان جوياي كار و نيازهاي فراينده آنان نوع عرايض و مطالبات اجتماعي در حال حاضر متفاوت شده و از شكايت از دستگاه اداري به تقاضا براي مسائل شغلي و حل مشكل بيكاري رسيده است‌.

بي‌شك عادلانه‌ترين قضاوت اين است كه بافت تاريخي و شرايط هر دوره نيز در نظر گرفته شود‌. يعني افزايش جمعيت و روند نوسازي چند دهه بعداز انقلاب و رشد طبقات متوسط جديد و زندگي مدرن‌تر و افزايش سطح توقعات را بايد در نظر گرفت، اما باز هم جالب است مردم از شرايط اقتصادي كم‌تر شكوائيه دارند!

در پايان اميدوارم بستري علمي براي نقد‌پذيري در سطح استان فراهم شود و افراد‌ي كه براي يك منصب سياسي و اداري انتخاب مي‌شوند، پاسخ‌گوي رفتار و عملكرد خود با هر سليقه و وابستگي جناحي و سياسي باشند‌.

استان لرستان پتانسيل‌هاي انساني و طبيعي فوق‌العاد‌ه‌اي براي ترقي دارد، لذا نيازمند مهندسي مديريتي سالم و كار‌آمد و انتخاب‌هاي درست و عقلاني از سوي مردم است.

اميد است همواره مصالح عمومي در اولويت كارهاي مسوولان و مردم باشد و شايسته‌گزيني به عنوان راه حل اصلي برون‌رفت از مشكلات مد نظر قرار گيرد تا اگر روزگاري نياكان ما از فساد اداري رنج مي‌بردند، امروز ما از مسائل بيكاري و معيشتي و شغلي رنج نبريم‌.

ايرج سوري

* توضيح: در اين نوشتار روش پژوهش به صورت تحليل محتوا تاريخي با رويكرد جامعه‌شناسي تاريخي بوده و اسنادي نيز كه به صورت آمار‌ي در جدول ارائه شده، بخشي از اسنادي است كه در كتابخانه‌ي شماره 2 مجلس شوراي اسلامي موجود است و بخشي از يكي از مقالات در دست داوري نگارنده مي‌باشد؛ لذا اطلاعات كامل‌تر با ذكر منابع و ... براي اين نوشتار پس از تعيين تكليف مقاله و انتشار رسمي آن در اختيار رسانه‌ها قرار مي‌گيرد.

اين نوشتار، بخشي از مطالعات و پژوهشي بوده كه در اين راستا صورت گرفته است، لذا عمده‌ي مطالب تحليل نگارنده از وقايع است.

انجمن خرم‌آبادشناسی (خرد)

از یکم شهریور ایده تاسیس انجمن خرم‌آبادشناسی در دفتر مهندس ایرج طولابی واقع در خیابان مطهری کلید خورد.

ایرج کاظمی، ایرج طولابی، سیدمحمد سیف‌زاده، رضا جایدری، مجتبی رومانی، سید یدالله ستوده، عطا حسن‌پور و محمد مدبر، گرد هم آمدند تا در این خصوص تصمیم‌گیری شود.

در اولین جلسه حاج محمد مدبر به دلیل گرفتاری و مشغله از حضور فعال در انجمن و جلسات انصراف داد و آقای صادق سیفی جهت جایگزینی ایشان پیشنهاد گردید.